W 79. rocznicę stracenia bohaterskich żołnierzy Armii Krajowej, władze Powiatu Zduńskowolskiego złożyły kwiaty i oddały hołd przed pomnikiem Kałużewskiego i Sylli. W samo południe w filii Miejskiego Domu Kultury rozpoczęło się spotkanie pn. „Spotkajmy się po latach”, jakie poprowadziła Zenobia Radwańska. Zaprezentowana została wystawa rodzinnych pamiątek karsznickich kolejarzy. Miały też miejsce promocja książki Juliusza Madalińskiego pt. „Magistrala z perłą w tle. Karsznice na łamach prasy 1930-1939” oraz spacer ulicami osiedla Karsznice, na który zaprosiło Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola. Uroczystość zapoczątkowała obchody jubileuszu 90-lecia Osiedla Karsznice.
Szanowni Państwo!
Zebraliśmy się dziś, by uczcić 79. rocznicę egzekucji Kazimierza Kałużewskiego i Juliusza Sylli – żołnierzy Armii Krajowej, straconych przez niemieckich okupantów za działalność dywersyjną w czasie II wojny światowej. Wspominamy również śmierć dwudziestu ośmiu bohaterów, którzy z tego samego powodu zginęli w niemieckich obozach koncentracyjnych.
Kazimierz Kałużewski pseudonim „Chińczyk” i Juliusz Sylla pseudonim „Nit”, zduńskowolanie, mieszkańcy Karsznic, pracownicy parowozowni byli członkami Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej, którzy w sposób aktywny włączyli się w walkę z okupantem.
„Chińczyk” i „Nit” dokonywali dywersji poprzez celowe uszkadzanie lokomotyw biorących udział w transportach militarnych, a obsługiwanych w Karsznicach, w taki sposób, że ich awarie następowały w miejscach odległych od lokomotywowni. Awarie te dezorganizowały funkcjonowanie zaopatrzenia armii niemieckiej.
Sylla i Kałużewski mocno ryzykowali. Karą za sabotaż był wyrok śmierci. Obaj mieli rodziny, żony i dzieci. Po aresztowaniu w grudniu 1942 roku, zarzucono im, między innymi całkowite zniszczenie osiemnastu parowozów i uszkodzenie ponad trzydziestu. 25 lutego 1944 roku Kałużewski i Sylla zostali powieszeni podczas publicznej egzekucji na terenie karsznickiej parowozowni. Egzekucja miała mieć wymiar odstraszający. Pod przymusem sprowadzono na nią około 400 okolicznych mieszkańców, aby byli świadkami powieszenia dywersantów.
W rocznicę tamtych wydarzeń Powiat Zduńskowolski składa hołd ofiarom. Zachowanie pamięci o bohaterstwie kolejarzy w czasie II wojny światowej jest niezwykle ważne, ponieważ kształtuje prawdziwy patriotyzm, ucząc jednocześnie młodzież szacunku do lokalnej historii i kolejarskiej tradycji. Szczególnie, że w tym roku obchodzimy Jubileusz 90-lecia Osiedla Karsznice.
[z przemówienia Starosty Zduńskowolskiego Hanny Iwaniuk, Zduńska Wola, dn. 25 lutego 2023 roku]
Zdj. UM Zduńska Wola
